0909 123 456Công Thức Tính Độ Dốc Thoát Nước & Tiêu Chuẩn TCVN Mới Nhất 2025
Bạn đang đau đầu vì sân thượng cứ đọng nước sau mỗi cơn mưa? Sàn nhà vệ sinh lênh láng nước, mãi không khô? Hay lo lắng đường ống thoát nước bị tắc nghẽn? Tất cả những vấn đề này đều có chung một nguyên nhân cốt lõi: thi công độ dốc thoát nước sai kỹ thuật.
Việc tính toán và thi công độ dốc chính xác không chỉ là một yêu cầu kỹ thuật đơn thuần mà còn là yếu tố quyết định đến sự bền vững, an toàn và vệ sinh cho toàn bộ công trình. Một độ dốc chuẩn sẽ giúp nước chảy đi nhanh chóng, ngăn ngừa thấm dột, bảo vệ kết cấu và giữ cho không gian sống của bạn luôn khô ráo, sạch sẽ.
Bài viết này sẽ là hướng dẫn toàn tập từ A-Z, cung cấp cho bạn công thức tính độ dốc thoát nước chính xác, bảng tra cứu tiêu chuẩn theo TCVN mới nhất và những ứng dụng thực tế dễ hiểu nhất.
Công Thức Tính Độ Dốc Thoát Nước CHUẨN XÁC Nhất
Có hai cách phổ biến để biểu thị và tính toán độ dốc là theo tỷ lệ phần trăm (%) và theo góc (độ °). Trong xây dựng dân dụng tại Việt Nam, phương pháp tính theo phần trăm (%) được sử dụng rộng rãi nhất vì tính trực quan và dễ thi công.
1. Công thức tính theo Tỷ lệ Phần trăm (%)
Đây là công thức vàng mà mọi kỹ sư, thợ xây dựng đều sử dụng:
i(%)=Lh×100
Trong đó:
- i: Độ dốc, đơn vị là phần trăm (%).
- h: Chênh lệch cao độ giữa điểm cao nhất và điểm thấp nhất, hay còn gọi là “độ hạ”.
- L: Chiều dài của bề mặt cần tạo dốc.
- Lưu ý: h và L phải cùng một đơn vị đo (thường là mét m, centimet cm hoặc milimet mm).
Ví dụ thực tế: Một sân thượng có chiều dài L = 8m. Để đảm bảo thoát nước tốt, bạn muốn tạo độ dốc i = 2% hướng về phễu thu nước. Hỏi chênh lệch cao độ h cần có là bao nhiêu?
- Bước 1: Đổi đơn vị: L = 8m = 800cm.
- Bước 2: Áp dụng công thức suy ngược: h = (i \times L) / 100.
- Bước 3: Thay số: h = (2 \times 800) / 100 = 16cm.
Kết quả: Bạn cần tạo một lớp vữa sao cho mép sân thượng (điểm cao nhất) cao hơn miệng phễu thu nước (điểm thấp nhất) là 16 cm.
2. Công thức tính theo Góc (độ °)
Phương pháp này ít phổ biến hơn trong dân dụng nhưng vẫn được dùng trong một số bản vẽ kỹ thuật chuyên ngành.
α(độ)=arctan(Lh)
Để dễ hình dung, một độ dốc 100% tương ứng với một góc 45° (khi đó h = L).
Bảng chuyển đổi nhanh giữa Độ dốc (%) và Góc (°)
| Độ dốc (%) | Góc (xấp xỉ) |
| 1% | 0.57° |
| 2% | 1.15° |
| 5% | 2.86° |
| 10% | 5.71° |
| 15% | 8.53° |
Tiêu Chuẩn Độ Dốc Thoát Nước Theo TCVN (Cập Nhật 2025)
Việc áp dụng đúng tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) không chỉ đảm bảo kỹ thuật mà còn là cơ sở pháp lý khi nghiệm thu công trình. Các tiêu chuẩn chính bạn cần quan tâm là:
- TCVN 7957:2008: Thoát nước – Mạng lưới và công trình bên ngoài – Tiêu chuẩn thiết kế.
- TCVN 4474:1987: Thoát nước bên trong – Tiêu chuẩn thiết kế.
Dưới đây là bảng tổng hợp các quy định về độ dốc tối thiểu được khuyến nghị áp dụng cho từng hạng mục quan trọng.
Bảng Tra Cứu Nhanh Độ Dốc Thoát Nước Tiêu Chuẩn
| Hạng Mục | Độ Dốc Tiêu Chuẩn (Khuyến Nghị) | Ghi Chú Quan Trọng |
| Mái bằng bê tông, sê-nô | 0.5% – 2% | Tuyệt đối không được bằng 0, dễ gây đọng nước cục bộ. |
| Mái lợp ngói | 30% – 60% (17° – 30°) | Tùy loại ngói (ngói âm dương, ngói vảy cá…). |
| Mái lợp tôn | 10% – 20% (6° – 12°) | Mái càng dài, độ dốc càng phải lớn. |
| Sàn vệ sinh, nhà tắm | 1% – 2% | Hướng dốc về phễu thu sàn. |
| Sân thượng, ban công | 1% – 2% | Hướng ra phễu thu hoặc rãnh thoát nước. |
| Tầng hầm, ram dốc | 10% – 15% | Cần có rãnh cắt nước ngang dốc để chống trơn trượt. |
| Ống thoát nước (D<150mm) | i ≥ 1/D (VD: ống D110 thì i ≥ 1/110 ≈ 0.9%) | Tối thiểu nên là 2% để đảm bảo tự làm sạch. |
| Cống rãnh thoát nước mưa | ≥ 0.4% | Theo TCVN 7957:2008, tùy thuộc vào vật liệu. |
Các Lỗi Sai Thường Gặp Khi Thi Công Độ Dốc & Cách Khắc Phục
- Độ dốc ngược hoặc bằng 0: Lỗi nghiêm trọng nhất, khiến nước chảy ngược vào trong hoặc đứng yên.
- Khắc phục: Phải phá bỏ lớp vữa cũ và cán lại hoàn toàn.
- Bề mặt lồi lõm: Thợ cán vữa không đều tay, tạo ra các “vũng ao” nhỏ trên bề mặt dù tổng thể vẫn có dốc.
- Khắc phục: Dùng vữa sửa chữa hoặc vữa tự san phẳng để xử lý cục bộ. Luôn dùng thước nhôm dài để kiểm tra độ phẳng khi thi công.
- Lấy cốt cao độ sai: Tính toán đúng nhưng khi thi công lại xác định sai điểm cao nhất và thấp nhất.
- Khắc phục: Phải kiểm tra lại bằng máy laser hoặc máy thủy bình trước khi cán vữa.
- Độ dốc quá lớn: Gây khó khăn cho việc đi lại (sàn), xói lở (mái), tốn vật liệu và dòng chảy trong ống quá nhanh có thể không cuốn trôi được vật nặng.
- Khắc phục: Tuân thủ chặt chẽ bảng tiêu chuẩn khuyến nghị.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng độ dốc tối thiểu của ống thoát nước thường được quy định bởi các quy chuẩn và tiêu chuẩn kỹ thuật. Điều này đảm bảo rằng hệ thống thoát nước đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật và tránh tình trạng tắc nghẽn. Vì vậy, trước khi tính toán độ dốc cho ống thoát nước, chúng ta nên tham khảo các quy định và tiêu chuẩn kỹ thuật liên quan để đảm bảo an toàn và hiệu suất của hệ thống.
Nhờ công thức tính độ dốc ống thoát nước này, chúng ta có thể dễ dàng tính toán và thiết kế hệ thống thoát nước hiệu quả và đáng tin cậy.